เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก

เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก
ทิพย์วาณี สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
โรงพิมพ์อักษรสัมพันธ์
๒๑๖ หน้า ภาพประกอบ
๔๐ บาท

เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก เป็นชุดเรื่องสั้นที่เคยตีพิมพ์ลงในนิตยสารสตรีสาร ภาคพิเศษ ซึ่งเป็นผลงานของ ทิพย์วาณี สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ผู้เคยได้รับรางวัลของคณะกรรมการประกวดแต่งหนังสือสำหรับเด็กในปีหนังสือระหว่างชาติครั้งแรก พ.ศ. ๒๕๑๕ (International Book Year ค.ศ. ๑๙๗๒) ที่คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษาวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม กระทรวงศึกษาธิการจัดขึ้น เพื่อสอดคล้องกับโครงการระหว่างชาติว่าด้วยการพัฒนาหนังสือ ตามมติขององค์การยูเนสโก สหประชาชาติ

เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็กนั้น เป็นเรื่องสั้นที่มีเรื่องสมัยเก่าก่อนหลายเรื่องมารวมไว้เป็นรูปเล่ม เนื้อหาไม่ได้เสนอต่อกันเป็นตอนๆ และส่วนใหญ่เป็นการนำเกร็ดความรู้ในครัวเรือนของคนไทยในสมัยรัชกาลที่ ๖ ถึงรัชกาลที่ ๗ มาถ่ายทอดผ่าน “คุณยาย” ซึ่งเล่าโดยตัวผู้เขียนเอง

สำหรับเรื่องสั้นในเล่มนี้ มีการเขียนแบบเล่าสู่กันฟัง ใช้คำและสำนวนที่เข้าใจง่าย ซึ่งผู้อ่านสามารถจินตนาการภาพตามได้ ทำให้รู้สึก และมองเห็นลักษณะเหตุการณ์ที่สื่อออกมาในสมัยนั้นได้อย่างชัดเจนทีเดียว เนื้อเรื่องบางตอนได้นำเสนอถึงความเป็นกุลสตรีของหญิงไทยในสมัยก่อน เช่น ตอน “แม่บ้านที่ดี” ที่ได้เขียนเล่าถึงความเป็นกุลสตรีที่เพียบพร้อม ละเอียดลออ และประหยัดมัธยัสถ์ ดูได้จากเนื้อความตอนหนึ่ง ที่เล่าถึงการเก็บตุนเนื้อมะขามไว้ใช้ตลอดปี หรือการเก็บเปลือกแตงโมที่ไร้ค่าไปใช้ประโยชน์คือการดองเก็บไว้ทำแกงเลียง เป็นต้น ได้แสดงให้เห็นทั้งลักษณะการดำรงชีวิต และความรู้สึกนึกคิดของตัวละคร ที่ปราศจากอคติต่อกัน น่าเอาเป็นแบบอย่างในการดำรงชีวิต รวมทั้งตอน “กลางคืนเดือนหงาย” ที่ถ่ายทอดบรรยากาศของคืนหน้าร้อน ที่เล่าถึงการทำกิจกรรมต่างๆยามว่าง ไม่ว่าจะเป็น การฟังยี่เกหรือละครผ่านวิทยุ ทำงานฝีมือ เล่าเรื่องผี เล่าเรื่องตลก เล่นต่อคำในเด็ก หรือการนั่งสนทนาไปตามเรื่องของผู้เฒ่าผู้แก่ เป็นต้น ทำให้เกิดความรู้สึกร่วมไปกับบรรยากาศนั้นๆได้เป็นอย่างดี

ส่วนตอน “เที่ยวงาน” ของเรื่องชุดเรื่องนี้ เป็นการเล่าถึงบรรยากาศของงานวัดที่มีทั้งซุ้มขายสินค้าเครื่องใช้ต่างๆ ซุ้มขนมและของกินคาวหวานมากมาย ที่สามารถบ่งบอกถึงสภาพความเจริญของสังคมในสมัยนั้นได้เป็นอย่างดี ซึ่งในปัจจุบันนี้ หาชมหาทานกันได้ยากเต็มทีแล้ว นอกจากนี้ ยังรวมไปถึงการแสดงที่เป็นของคู่กันกับงานวัด เช่น ละครลิง ตู้เพลงตุ๊กตา เป็นต้น หากใครอยากสัมผัสกับบรรยากาศงานวัดที่ยังไม่เปลี่ยนแปลงไปเหมือนสมัยนี้ ก็น่าจะลองหามาอ่านกันดู

เรื่องชุดเมื่อคุณตาคุณยายยังเด็กนั้น ตอนนี้มีตีพิมพ์ออกมาถึง ๔ เล่มแล้ว ซึ่งเป็นเรื่องสั้นรวมเล่มทั้งหมด โดยมีเรื่องที่น่าสนใจหลายเรื่องด้วยกัน และที่ได้หยิบยกตัวอย่างมานั้น เป็นตอนที่มีในเรื่องชุดเล่มแรก ซึ่งหากใครยังจำได้ เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก ยังเคยเป็นหนังสืออ่านนอกเวลาเมื่อตอนเรียนมัธยมศึกษาของใครหลายๆคนอีกด้วย ดังนั้น ใครที่เคยได้สัมผัสกับความสดใสไร้เดียงสาในเล่มนี้แล้ว ก็น่าจะลองมองหาเล่มต่อไปมาอ่านดูบ้าง

เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก ถือเป็นหนังสือที่ผู้แต่งสร้างสรรค์ออกมาได้อย่างน่ารัก น่าเอ็นดู ผ่านมุมมองของเด็กผู้หญิงคนหนึ่ง ซึ่งคอยซักคอยถามคุณยายของเธอมิได้ขาด และเก็บเล็กผสมน้อยออกมาเป็นงานเขียนที่มีคุณภาพ รวมทั้งยังถือเป็นอีกหลักฐานหนึ่ง ที่สามารถแสดงถึงลักษณะความเป็นไปของสังคมไทยในอดีต ซึ่งเขียนเป็นรูปแบบเด็กๆ ไม่เครียด เรียกว่าอ่านแล้วผ่อนคลายอยู่ไม่น้อย

หนังสือเล่มนี้ถือเป็นประตูบานเล็กๆสู่โลกแห่งอดีต ที่ได้มอบให้ทั้งสาระ และความรู้เกี่ยวการดำเนินชีวิตแบบไทยๆ ผู้อ่านที่ต้องการจะซึมซับวัฒนธรรมดั้งเดิมที่หาได้ยากในสังคมไทยสมัยปัจจุบันนี้จึงไม่ควรพลาด หากคุณกำลังมองหาหนังสือที่สอดแทรกความน่ารัก บริสุทธิ์เอาไว้อย่างเต็มเปี่ยม เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็กนับเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง ที่จะไม่ทำให้คุณผิดหวังเลยทีเดียว

พรรณิดา